Tiroid Kanseri Nedir? Diger Kanserler gibi Kotu mu?

Tiroid bezindeki hucrelerin kansere donusmesi nedeniyle olusan bir kanser turudur. Tiroid kanserleri genellikle boynumuzda bir kitle veya tiroid bezi  icinde bir nodul seklinde olusur. Tiroid kanserlerinin cogu tedaviyle yok olan kanserlerdir. Diger kanserler gibi kotu seyretmez. Yapilan ameliyat ve radyoaktif iyot tedavisiyle cogu yok olur ve hastanin yasam suresini kisaltmaz. Bu nedenle cok fazla korkmaniza gerek yoktur. Ancak, tedaviyle kanser yok olsa bile omur boyu kontrollere gitmeniz gerektigini de unutmayiniz.

Tiroid Kanseri Kimlerde Daha sik gorulur?

Tiroid kanseri kadinlarda erkeklere gore 2 kat daha fazla gorulur. Tiroid kanseri kadinlarda gorulen kanserler arasinda siklik acisindan sekizinci siradadir.  Ancak nodulu olan erkeklerde kanser riski daha fazladir.  Tiroid kanseri her yasta gorulebilir.

Tiroid Kanseri Neden Olusur?

Cogu kanserde oldugu gibi tiroid kanserinin nedeni tam olarak bilinmemektedir.

Diger kanserlerde oldugu gibi radyasyona maruz kalmak tiroid kanser sikligini artirir.  Cocuklugunda 200-700 rad civarinda radyasyon almis kisilerde 20-25 yil sonra tiroid kanser  sikliginin arttigi saptanmistir. Bir arastirmada 500 rad civarinda radyasyon alan sahislarda tiroid kanser sikliginin % 2 civarinda oldugu  ortaya konmustur.  Rusya’daki Cernobil nukleer santrali kazasindan sonra o bolgede yasayan kisilerde tiroid kanserinde buyuk artis olmustur.  Son yillarda yapilan arastirmalar  tiroid kanserlerinde bazi genetik bozukluklarin onemli rol oynadigini  gostermistir.

Tiroid Kanserli Kiside Ne Gibi Belirtiler Olur?

Tiroid kanserli hastalarin cogunda hicbir belirti veya sikayet  yoktur. Bir kisminda boyunda  bir sislik gelisir ; cogunda ise bir nodulden yapilan biyopsi sonucu kanser saptanir.  Biyopsi normal ciktigi halde ameliyat edilen bezin nodul disindaki bir alaninda bazen milimetrik boyutta kucuk kanser odagi saptanabilir. Tiroid bezinin hizli buyumesi ve sert olmasi kanser suphesini artirir. Ses kisikligi ve boyunda lenf bezlerinin sismesi de tiroid kanser suphesini artirir.

Bazen ozellikle cocuklarda  boyundaki lenf bezlerindeki buyume  ilk bulgu olabilir. Cok nadiren bir kanser agrili ve baski sikayetleri dedigimiz ses kisikligi, nefes darligi veya yeme zorlugu ile ortaya cikar. Bazen hastalar ilk olarak vucudun diger tarafindaki   lenf  bezi buyuklugu,  kemik  kiriklari veya cok nadiren tiroid bezi fazla calismasi (hipertiroidizm) ile karsimiza cikabilir. Bununla beraber cogu hastada hicbir sikayet yoktur.

Boyundaki kitlenin  veya nodulun nefes borusuna yapisik olmasi, sert olmasi, son zamanlarda hizli buyumesi, yeme zorlugu, ses kisikligi veya ses kalinlasmasi ve buyumus lenf bezleri  kanser  olasiligini kuvvetlendirir.

Tiroid kanseri Nasil Teshis Edilir?

Tiroid kanser teshisi nodulden veya  boyundaki kitleden yapilan igne biyopsisi ile konur. Biyopsi ile alinan hucreler patoloji laboratuvarinda mikroskop altinda incelenerek kanser olup olmadigi anlasilir. Biyopsi disinda bir nodulun kanser olup olmadigini anlayacak   baska bir tetkik yoktur.  Tiroid kanserleri bazen baska nedenlerle ameliyat edilen tiroid bezinde  patolojik inceleme sirasinda tesadufen de  teshis edilebilir.

Kac Turlu Tiroid Kanseri Vardir?

Kabaca 4 turlu tiroid kanseri vardir:

1-Papiller Tiroid kanseri
2-Follikuler Tiroid kanseri
3-Meduller tiroid kanseri
4-Anaplastik tiroid kanseri

En sik gorulen tiroid kanseri papiller kanserdir. Follikuler  kanser papiller kansere gore daha az gorulur. Papiller ve follikuler kanserin her ikisine birden ‘’Diferansiye tiroid kanserleri’’ adi da verilir ve bu iki kanserin tedavileri benzerlik gosterir. Papiller ve follikuler kanserleri tiroglobulin adi verilen bir protein yapar ve salgilarlar. Ameliyat olmus bir kanser hastasinda tiroglobulinin kanda yukselmesi  kanserin vucutta oldugu  veya nuks ettigi  anlamina gelir.

Bazen hem papiller hem de follikuler  kanserler 0.5 cm capinda kucuk lezyonlar seklinde olabilir. Bunlar genellikle iyi seyirli olsalar da bazen yayilim yapabilirler. Bu nedenle biz kucuk de olsalar tum kanserlerde tiroid bezinin tamamen alinip arkasindan radyoaktif iyot tedavisini secmekteyiz.

En Sik Gorulen  Tiroid Kanseri papiller kanserdir:

Papiller kanser tum tiroid kanserlerinin  % 75-80’ni olusturur. Papiller kanser genellikle iyi gidislidir; ancak cok nadir gorulen uzun hucreli ( Tall hucreli) varyant, Kolumnar hucreli varyant ve Diffuz sklerozan varyant  olarak isimlendirilen turleri  hizli  seyreder.

Papiller kanser her yasta ve cocuklukta da gorulebilir, ancak 30-40 yaslarinda sikligi artar. Hastalarin yarisinda tiroid bezinin bircok yerinde ayni anda papiller kanser bulunur. Boyundaki  lenf  bezlerine ve akcigere metastaz (yayilim) yapabilir. Bu kanser  daha cok lenf bezleri yoluyla yayilir.   Papiller kanser tiroid bezinde uzun zaman sessiz kalabilir ve hic bir  sikayet ve belirti  vermeden veya olume neden olmadan yillarca mevcut olabilir.

Genc eriskinlerde papiller kanser genellikle  iyi seyirlidir ve 40 yas altinda nadiren olume neden olur. Yasli hastalarda ise daha hizli seyreder. Boyunda lenf bezlerinde kanser yayiliminin olmasi  genc eriskinlerde kotu bir risk tasimasa da, 40 yas uzerindeki hastalarda   hastaligin hizli bir seyir  gosterecegine  isaret eder.

Follikuler kanser :

Follikuler kanser tiroid kanserlerinin %11-15’ini olusturur. Bu kanser  damar ve  tiroid bezi kapsulu denen tiroid bezini  distan cevreleyen zara  yayilim yapar.  Kapsule yayilim   varsa nadiren baska organlara yayilir ve iyi gidislidir. Damar  yayilimi olanlarda  kanser daha hizli seyreder.

Follikuler kanser daha cok  kan dolasimi yoluyla yayilir. Akciger, kemik ve az olarak beyin ve karacigere yayilir.

Follikuler kanserin daha kotu seyreden Hurthle hucreli (onkositik) tipi ve insuler kanser tipi de vardir.

Follikuler kanser papiller kansere gore daha yaslilarda olusur ve 50’li yaslarda  fazla gorulur.   Follikuler kanser siklikla yavas buyuyen bir tiroid kitlesi seklinde gelisir ve ilk tani konuldugunda  hastalarin % 25’inde  tiroid bezi disinda yayilim, % 5-10’unda boyun lenf bezlerinde metastaz ve %10-20’sinde ise uzak organlarda metastaz (yayilma) vardir. Tiroid bezini  cevreleyen kaslara ve  nefes borusuna direk yayilim karakteristik ozelligidir ve tamamen ameliyatla  temizlenebilmesi bu ozelligine baglidir.

Follikuler kanser akciger ve kemige metastaz yapma egilimindedir.

Meduller Tiroid Kanseri (MTK):

Meduller kanser,   tiroid kanserlerinin % 6-8’ ini yapar.  Meduller kanserin % 75’i  ailesel degildir, ancak  %25’i  ailesel veya kalitimsal ozellik gosterir. Bu nedenle meduller kanserli hastalarin aileleri ve cocuklari bu kanser yonunden taranir. Meduller kanser tiroid bezindeki kalsitonin  hormonu salgilayan C hucrelerinin  kanseri oldugu icin bu hastalarin kanlarinda kalsitonin hormonu yukselir. Ameliyat sonrasi kalsitonin duser. Buna karsilik ameliyat sonrasi kalsitonin artmaya devam ederse meduller kanser nuks etmis demektir.  Noduler guatrli bir hastada  kanda asiri kalsitonin hormonu varsa  meduller kanserden suphelenilir.  Tani icin  nodule biyopsi yapilir.   Operasyon oncesi meduller kanser  tanisi konursa birlikte olabilecek olan paratiroid hastaligi ve feokromasitoma denen bobrekustu bezi hastaligi icin  ameliyat oncesi kan kalsiyumu, paratiroid hormonu, kan katesolaminleri ve idrarda metanefrin tetkikleri  olculur.  Ayrica ultrason , tomografi veya MRI ile boyun, karin ve gogus taranir.

Meduller kanserli  hastalarin % 30’unda yuzde kizarma, ishal  ve  yorgunluk  olabilir.

Meduller kanserde diger tiroid kanserlerinde oldugu gibi ameliyatla  tiroid bezinin hepsi alinir.  Lenf bezlerinde kanser yayilimi varsa   hepsi ameliyatla cikarilir.  Ameliyattan sonraki 8-12nci haftada kalsitonin olculur. Kalsitonin   yuksek ise  kanser yine var demektir. Kanserin yerini bulmak icin ultrason, tomografi, MR, sestamibi sintigrafisi, MIBG sintigrafisi, DMSA sintigrafisi ve  oktreotid  sintigrafisi  gibi tetkikler yapilarak kanserin yeri bulunmaya calisilir.

Ameliyat olan meduller kanserli hastalarda kalsitonin olcumu hastanin takibinde nuksun ve tumor odaginin saptanmasinda faydalidir. Eger kalsitonin  ameliyat  sonrasi  10 pg/ml’den kucuk ise   hastalik yok olmus kabul edilir.   Ancak iyi bir ameliyat sonrasi bile  kalsitoninin normale inmeme orani % 40-60 arasinda degismektedir.  Kalsitonin salgilayan kanser odagini saptamak cogu  hastada  da mumkun olmamaktadir. Ozellikle kalsitonin duzeyinin 50 pg/ml’nin altinda oldugu hastalarda  kanser odagini  saptamak zordur. 

Ameliyat sonrasi kalan  tiroid dokusu icin  radyoaktif iyot tedavisi yapilir. Devam eden veya nuks eden meduller kanserde  en iyi tedavi cerrahidir. Cikarilabildigi kadar ameliyatla tumor cikarilir. Cunku diger tedavilerin etkisi azdir ve radyoaktif iyot tedavisi faydali olmaz.

Ilerleyen ve ameliyatla cikarilamayan  tumorlerde radyoterapi (isin tedavisi) ve kemoterapi uygulanabilir.

Anaplastik Tiroid  Kanseri
 
Tum tiroid kanserlerinin %1-3’nu olusturur. Tipik olarak son zamanlarda hizli buyuyen tiroid nodulu veya kitlesi vardir. Cok hizli seyreden bir kanserdir. Siklikla ilk tani konuldugunda tumor  zaten yayildigindan hastalar ameliyat edilme sansini kaybetmis olabilir. Ameliyat,  radyoterapi ve arkasindan kemoterapi uygulanmalidir. Anaplastik kanser  radyoaktif iyot tutmadigindan tedavide kullanilamaz.

Tiroid Kanserlerinin Iyi veya Hizli  Seyredecegine Isaret Eden Belirtiler  Nelerdir?

Tiroid kanser teshisi kondugunda yasin 45’den fazla  olmasi veya yasin 15’ ten kucuk olmasi, uzak organlarda  kanserin yayilmis (metastaz) bulunmasi, kanser tipinin kotu olmasi, tumor capinin 1 cm’den buyuk olmasi, kanserin tiroid bezinde birkac odakta bulunmasi, kanserin lenf  bezlerine  yayilim yapmis olmasi,   hastanin erkek olmasi  ve tedavinin 12 aydan fazla gecikmesi  kanserin biraz kotu veya hizli  seyredecegini dusundurur. Ayrica  ameliyatta tiroid bezinin hepsinin cikarilmamasi ve radyoaktif iyot tedavisinin  verilmemesi gidisin iyi olmamasina neden olur. 

Tumor capi buyudukce kanserin seyri daha hizli olur.  Tumorun radyoaktif iyot tutmamasi da  tedavi icin sikinti yaratir.

Kanserin iyi  gidisli seyredecegini  gosteren belirtecler ise  hastanin kadin olmasi, tumorun  damara yayilmamis olmasi , tek bir odak halinde bulunmasi, ameliyatla tiroid bezinin hepsinin alinmasi, ameliyat sonrasi radyoaktif iyot tedavisinin yapilmasi  ve   Levotiroksin ilacinin kullanilmasidir. 

Lenf  bezlerine kanserin yayilmasi papiller kanserden olum riskini artirmaz, ancak tiroid bezine yakin boyun bolgesinde kanserin nuks etmesini artirir.  Follikuler kanserde ise lenf bezi yayilimi kanser seyrinin hizli olacagini gosterir.   Meduller kanserde  lenf bezi tutulumu varsa kanser  daha cabuk nuks eder.